Zijn cryptomunten echt geld?

Het bijzondere aan de huidige vormen van cryptogeld en de blockchain-technologie is dat er geen centrale autoriteit of centrale registratie mee gepaard gaat. Ook de Bitcoin, de bekendste vorm van cryptogeld, is op dit principe gebaseerd. Bitcoins worden gecreëerd door ze te ontginnen (‘mining’’). Deelnemers moeten complexe algoritmen oplossen en worden vergoed met de nieuwe bitcoins die op die manier worden gecreëerd. Het systeem is zo opgezet dat er slechts een beperkt aantal bitcoins in omloop kunnen worden gebracht – het aantal bitcoins per vergoeding neemt bovendien exponentieel af in de tijd – en dat de moeilijkheidsgraad van het ontginnen toeneemt naarmate meer ontginners deelnemen

De afwezigheid van een centrale autoriteit – als het over geld gaat een centrale bank die ervoor waakt dat het geld zijn waarde behoudt – leidt ertoe dat de waarde van de Bitcoin heel volatiel is, met een koers in ‘echt’ geld die op korte tijd enorme stijgingen en dalingen kan vertonen. Cryptogeld wordt door de meeste economisten dan ook niet als geld beschouwd, maar als een ruilmiddel of zelfs als een vorm van speculatie.

Cryptogeld is dan wel geen echt geld, het vertoont opvallende gelijkenissen met een oude vorm van goederengeld. Geld dat wordt opgedolven (‘mining’), niet onder controle staat van een overheidsinstelling, waarvan de transacties een onverbreekbare ketting vormen (‘blockchain’) die door een gemeenschap wordt beheerd en wordt bewaard op een voor iedereen zichtbare plaats (‘ledger’ of grootboek). Inderdaad, de bitcoin beantwoordt aan al deze kenmerken. Maar zulks geldt ook voor de steen van Yap, een kleine eilandengroep in Micronesië

Tot in de 20^ste eeuw peddelden de bewoners van Yap naar het eiland Palau, liefst 400 kilometer verder in de Stille Oceaan. In Palau ontgonnen ze aragoniet, een kalksteen die op het eigen eiland niet voorkwam en voor hen veel waarde had. De stenen werden in schijven gehouwen, die meerdere tonnen konden wegen, en tot enkele meters hoog konden zijn.

De reis naar Palau was echter niet zonder gevaar. Mensen raakten gewond en lieten zelfs het leven tijdens de overtocht. De waarde die aan elke steen werd toegekend werd hierdoor beïnvloed. Wanneer tijdens een tocht veel risico’s waren genomen of slachtoffers waren gevallen en het delven moeilijk was verlopen, was een steen meer waard. De waarde hing dus niet alleen af van de grootte en gaafheid van de steen, maar ook van de individuele geschiedenis: ouderdom, risico’s en problemen bij het delven en het transport. Ook het sociale aspect speelde mee. Stenen die in het bezit van belangrijke personen waren geweest kregen bijvoorbeeld een hogere waarde.